Ο υπνοβάτης / Μαργαρίτα Καραπάνου

Την Μαργαρίτα Καραπάνου, την πρωτογνώρισα με το ιδιαιτέρως σκληρό και γκροτέσκο βιβλίο της Η Κασσάνδρα και ο Λύκος. Εδώ και καιρό είχα διαβάσει το βιβλίο της Ο υπνοβάτης, το οποίο είχε διακριθεί στη Γαλλία με το βραβείο του καλύτερου ξένου μυθιστορήματος το 1988. Με επηρέασε τόσο που χρειαζόμουν χρόνο για να το «χωνέψω».

Ο υπνοβάτης, είναι μια φάρσα για την αποσύνθεση του σύγχρονου κόσμου μας, γεμάτο οξύτητα, χιούμορ αλλά και συμπόνια. Όπως και στο βιβλίο Η Κασσάνδρα και ο Λύκος, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια γλώσσα που χαρακτηρίζεται από ωμές περιγραφές και εικόνες με πολύ μεγάλη σημειολογική βαρύτητα.

Με ιδιαίτερη και πάντα επίκαιρη γραφή, που μπλέκει το συμβατικό με το μεταφυσικό, η Μαργαρίτα Καραπάνου μάς παρουσιάζει ένα ελληνικό νησί γεμάτο εκκεντρικούς καλλιτέχνες που ψάχνουν σε αυτό την έμπνευση που χρειάζονται. Το νησί που κατοικείται τόσο από ξένους και εγχώριους κατοίκους, παρουσιάζεται ως σύγχρονη Βαβέλ και ως κέντρο διαφθοράς, που οφείλεται  κατά το βιβλίο στον συνωστισμό των καλλιτεχνών. Έτσι ο Θεός απογοητευμένος και προδομένος με την εξέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου, αποφασίζει να τους στείλει έναν καινούργιο Μεσσία, αντάξιο της παρακμής τους, ο οποίος προκύπτει μετά από έναν εμετό.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι ιδιόμορφοι και με αυτόν του Μανόλη να ξεχωρίζει (του νέου Μεσσία), τοποθετείται στο νησί με τον ρόλο του χωροφύλακα για να επιβάλει την τάξη στους ανθρώπους. Κινείται αθόρυβα, ως υπνοβάτης (όπως και οι άλλοι κάτοικοι του νησιού), γλυκός και ευγενικός εξ όψεως, ενώ κυριαρχεί μια «σκοτεινή» συμπεριφορά που θα οδηγήσει σε βιασμούς, δολοφονίες και εξαφανίσεις.

Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι ο αναγνώστης καθώς διαβάζει τον «Υπνοβάτη» γνωρίζει πολύ καλά ποιος σκοτώνει τους κατοίκους του νησιού, αλλά αφήνεται μπροστά στα κίνητρα του δολοφόνου αλλά και την πραγματική του ταυτότητα.

Το τέλος του μας οδηγεί στην πολυπόθητη κάθαρση. Μετά το απεχθές σκοτάδι του «Υπνοβάτη», ξεπροβάλει στο νησί ένα πολύ δυνατό φως που το αγκαλιάζει, σαν να το ενώνει ξανά με τον πραγματικό Θεό.

[…] Το νησί δεν φοβότανε πια. Αφέθηκε στον ήλιο, ανοίχτηκε σαν σώμα. […] Το νησί ποτέ δεν ήταν τόσο ωραίο. Ο ήλιος το αποκάλυπτε. Η σιωπή γινόταν ήχος. […] Ήταν μια τέλεια μέρα του καλοκαιριού. Και στον ουρανό έλαμπε ακίνητος ο ήλιος. […]

Ένα μυθιστόρημα, μπροστά από την εποχή του που αξίζει να του δώσουμε τη σημασία που χρειάζεται. Η Μαργαρίτα Καραπάνου δεν έκρυψε ποτέ σημαντικά γεγονότα της ζωή της που την καθόρισαν ως συγγραφέα, μία από τις πιο μεταμοντέρνες συγγραφείς της χώρας μας.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Σελίδες: 246 | Τιμή: 15,97 €